Ortodonti Tedavisi
Ortodonti Nedir?
Ağızda eğri dişlerin düzeltilmesi olarak bilinen ortodonti tedavisi aynı zamanda iyi bir çiğneme ve estetik görüntü de sağlar. Çapraşık dişler kişinin sosyal hayatına ve psikolojik durumuna olumsuz yansımaktadır. Ortodontik tedavi ile daha sağlıklı bir ağıza, daha etkileyici bir görünüme ve daha uzun ömürlü dişlere sahip olabilirsiniz. Ortodontik tedavi; sabit tellerle ya da hareketli apareylerle yapılmaktadır.
Kliniğimizde ve ücretsiz diş röntgeni ve Ortodonti Uzmanı muayenesi yaptırabilirsiniz. Randevu Tel:02125403434
Koruyucu Ortodontik Tedavi Nedir?
Tüm tıp dallarında olduğu gibi, ortodontide de temel prensip, bozukluğun oluşmamasıdır. Bu amaçla alınan tedbirlerin tamamına koruyucu ortodonti denir. Koruyucu ortodontik tedavilerin başlıcaları diş çürüklerinin önlenmesidir. Süt dişleri, arkalarından gelecek olan daimi dişlere yer tutucu olarak görev yaptıkları için çok önemlidir. Süt dişlerinin çürümemesi için, dişlerin sürmelerinden itibaren korunmaları gerekir.
Durdurucu Ortodontik Tedavi Nedir?
Ortodonti, diş, çene ve yüz bölgesindeki bozuklukların oluşmasını önlemek; oluşmuş olanların ilerlemesini durdurmak ve tedavi etmek amacı ile uygulanan tedavidir. Isırma, çiğneme, konuşma, gülme gibi temel işlevleri sağlamayı hedefleyen diş hekimliği uzmanlık alanıdır.
Ortodontist veya Ortodonti uzmanı, diş ve yüz düzensizliklerinin teşhis ve tedavisi konusunda uzmanlaşmış diş hekimidir. Ortodontist, diş hareketini kontrol etmek ve yüz gelişimini yönlendirmek için gerekli işlemleri uygular. Sadece bu uzmanlık veya doktora eğitimini başarı ile tamamlamış olan diş hekimleri, ortodontist (Ortodonti Doktoru) unvanını kullanabilirler.
Ortodonti tedavisi iki şekilde uygulanabilir.
1-Diş Teli Tedavileri
Metal Diş Telleri
Günümüzde yaygın olarak kullanılan metal braketler, geçmişteki braketlere göre daha komforludur ve daha yüksek kaliteli paslanmaz çelik teller kullanılmaktadır. Bu teller diş, dişeti dokuları ile son derece uyumludur ve doku dostu materyallerdir.
İçten takılan Diş telleri
Lingual ortodonti, braketlerin dişlerin ön yüzeyi yerine, arka yüzeyine yapıştırılması suretiyle onların tamamen görünmez olmasını sağlayan bir tekniktir.
Invisalign (Telsiz Ortodonti) Clear-Aligner, invisalign, orthoclear telsiz ortodonti teknolojisi sayesinde çapraşık dişler diş teli kullanılmadan görünmeyen şeffaf plaklar ile düzeltilebilmektedir.
Seramik Diş Telleri: Seramikten yapılan bu braketler şeffafdır ve daha az görünürler. Bu özelliklerinden dolayı yetişkin hastalarda ya da gençlerde çok tercih edilmektedir. Daha az görünmelerine rağmen metal braketlere göre daha kırılgan olmalarından dolayı kullanırken daha dikkatli olmak gerekir.
Damon Diş Telleri: Telin braket içinde ileri-geri kaymasına izin veren bir sistemdir. Damon braketlerinde elastik ya da çelik bağlar kullanılmaz.
1-Hareketli Ortodontik Tedavi; Kötü alışkanlıklar, parmak emme, anormal yutkunma gibi faktörlere bağlı gelişebilecek sorunları önlemek, daimi dişlere yer açmak veya basit diş kaynaklı maloklüzyonları düzeltmek amacıyla çeşitli hareketli aygıtların kullanıldığı tedavi şeklidir.
2-Sabit Ortodontik Tedavi; dişlerin üzerine yapışan, tedavi süresince çıkarılmayan braketler ve bu braketlerin içinden geçen tellerle yapılmaktadır. Sabit ortodontik tedavi sağlıklı diş ve dişetlerine sahip her yaşta bireye uygulanabilmektedir. Tedavi ile elde edilen sonuçların korunması için çeşitli pasif aygıt ve dışarıdan görünmeyen tellerle uzun süreli pekiştirme gerektirmektedir.
Durdurucu ortodontik tedaviler ise, oluşmakta olan bozukluğun, etkeninin ortadan kaldırılması yoluyla durdurulması esasına dayanır. Parmak emme, ağız solunumu gibi etkenleri ortadan kaldırmak, bu tip bir tedaviye örnektir.
Düzeltici Ortodontik Tedavi Nedir?
Ortaya çıkmış olan ortodontik bozuklukların, hareketli apareyler ya da braketler ile düzeltilmesi, düzeltici ortodontidir. Tüm ortodontik tedaviler bu sınıflamaya girerler.
Ortodontist / Ortodonti Uzmanı Kimdir?
Çapraşıklık ve kapanış bozuklukları gibi ortodontik sorunların tedavileri konusunda uzmanlaşmış olan diş hekimine ortodontist veya ortodonti uzmanı denilmektedir. 5 yıllık dişhekimliği öğrenimi sonrasında üniversitelerde verilen 4 senelik doktora veya uzmanlık programından mezun olmuş kişiler bu ünvanı hak etmektedir.
Ortodontik Tedaviye İhtiyacım Olduğunu Nasıl Anlayabilirim?
1- Dişlerinizde farkedilen konum bozuklukları veya çapraşıklık
2- Alt veya üst çenenizde gözle görülen ilerilik, gerilik, eğrilik veya yüzün diğer kesimleri ile bir uyumsuzluk varsa,
3- Gülümsemenizde sizi rahatsız eden bir durum varsa; mesela gülerken dişetleriniz aşırı gözüküyor veya ağız kenarlarında karanlık sahalar oluşuyorsa,
4- Çene ve diş ilişkileriniz yüzünden ısırma ve çiğneme problemi yaşıyorsanız,
5- Ağız solunumu yapıyor, parmak emiyor, tırnak yiyorsanız veya geçmişte bunun gibi bazı uzun süren kötü alışkanlıklarınız oldu ise,
6- Ağzınızı kapatmakta güçlük çekiyorsanız, dudaklarınız kapanışı sağlamaya yetmiyorsa,
7- Çene eklemlerinizden ses geliyor, çene kaslarınızda ağrı hissediyor veya çene kilitlenmeleri yaşıyorsanız, alt çeneniz sanki üst çenenizin içine hapsolmuşsa,
8- Dudak damak yarığı veya benzer bir sendromla doğmuşsanız,
9- Ailenizde ortodontik problem yaşamış veya dişlerini çok erken yaşta kaybetmiş bireyler varsa, ölgeye doğru kaymaya başlamışsa,
11- Çapraşıklık sebebiyle dişlerinizi iyi temizleyemiyor ve bu nedenle dişeti problemleri yaşıyorsanız,
12- Dişlerinizin arasında geniş boşluklar varsa,
13- Diş hekiminiz kaplamanızı veya dolgunuzu yaparken dişinizin pozisyonundan kaynaklanan bir zorluk yaşıyorsa,
14- Erken süt dişi çekimi yapılmışsa,
15- Dilinizi ön dişlerinizin arasına sokarak yutkunuyor ve konuşuyorsanız, dişlerinizi sıktığınızda,alt ve üst kesici dişleriniz birbiri ile temas etmiyorsa, bütün bunlar ortodontik tedaviye aday olabileceğinizin göstergesidir.
Diş Teli Çeşitleri
Günümüzde ortodonti tedavisinde kullanılmak üzere farklı diş teli seçenekleri mevcuttur.
Metal Diş Telleri
Ortodonti tedavilerinde yaygın olarak kullanılırlar. Bu amaçla paslanmaz çelik teller ve nikel – titanium alışımdan imal edilmiş teller kullanılır.
Seramik Diş Telleri
Halk arasındaki ismiyle şeffaf diş telleridir, şeffaf olmalarından ötürü oldukça estetiktirler. Özellikle yetişkin hastalar tarafından tercih edilmekte olup, estetik kaygı taşıyan hastalarda seramik diş telleri iyi bir alternatiftir. Seramik diş teli kullananlarda ağız hijyeni çok daha önem taşımaktadır.
Dişlerin Arka Yüzeylerinden Takılan Diş Telleri (Lingual Teller)
Dişlerin dile bakan iç yüzeyinden takılan diş telleridir. Her vaka için uygun olmayabilir. İç tarafa takıldığı için görünümde farkedilmezler. Kullanıma bağlı zorluklar söz konusudur.
Clear Aligner / Invisalign (Diş Teli Kullanılmadan Yapılan Ortodonti)
Diş telleri olmadan, şeffaf plakların kullanımıyla dişlerin düzeltilmesini sağlayan bir ortodonti tedavisidir. Bu tedavi yönteminde yaklaşık 12-16 adet şeffaf plak kullanımı söz konusudur. Bu plakların gözle görülmesi ve fark edilmesi zordur. Şeffaf plaklar istenildiğinde çıkartılabilip temizlenebilmektedir. Bu plakların günde 22-23 saat kullanılmaları gerekir. Yemek yerken,diş fırçalarken veya bir şeyler içerken çıkarılabilirler.
Diş Telleri Dişleri Nasıl Tedavi Ederler?
Diş telleri dişi istenilen yöne itmek için baskı uygulayarak çalışırlar. Tedavi boyunca dişler yer değiştirdiğinden arada aktivasyonlar gerekmektedir.
Diş Telleri Ağıza Nasıl Yerleştirilir?
Bunlar takılırken ortodontist özel yapıştırıcılar kullanarak dişinize braket adı verilen aparatlar takacaktır. Daha sonra bu braketlerin arasından teller geçirilir. Ligatür denilen küçük elastik rondeller, tellerin braketlere bağlanması için kullanılır. Bu elastik rondeller çeşitli renklerde olup, her seans hastanın isteğine göre renk değişikliği yapılabilir.
Diş Telleri Acı Verir mi?
Diş telleri takıldıktan sonra birkaç gün rahatsızlık duymak normaldir. Dişleriniz sızlayabilir ve teller dil ve dudaklarınızı tahriş edebilir. Tahrişi önlemek için koruyucu mumlar (wax) kullanılablir. Çoğu rahatsızlık 1-2 haftaya geçmesine rağmen teller değişirken veya aktive edilirken yine hafif ağrı oluşabilir. Ağrıyı geçirmek için doktorunuzun tavsiye edeceği herhangi bir ağrı kesiciyi kullanabilirsiniz.
Ortodontik Tedavi Sırasında Nelere Dikkat Etmeli?
Tedavinin başladığı ilk günlerde, dişlerin üzerine yapıştırılan braketlerin ve tellerin yanakların ve dudakların iç yüzeylerinde tahriş yapması doğaldır. Ağız dokuları bu tarz yabancı maddelere çok kolay uyum sağlayacak ve sonraki günlerde bu sorun kalmayacaktır. Ortodontik tedavi sırasında diş temizliği çok önemlidir. Teller dişlerin bakımını kısmen zorlaştırsa da düzenli fırçalama halinde gerekli hijyen kolaylıkla sağlanabilir. Fırçalama sırasında özellikle dişetleri ile braketler arasındaki alanı iyi temizlemeye dikkat etmek gerekmektedir. Ortodontik tedavi görenler için özel olarak üretilmiş olan ortodontik fırçaların kullanılması önemlidir. İdeal diş fırçalama süresi ise 2-3 dakikadır. Fırçalamadan sonra braketlerin aralarında kalan alanlar da arayüz fırçası ile temizlenmelidir. Dişlerin ara yüzeylerinin temizlemesi için diş ipi kullanılmalıdır.
Tedavi sırasında özellikle aylık randevulardan sonra dişlerde hassasiyet ve hareket etme hissi olması doğaldır. Bu durumda telaşlanmamalı ve gerekli durumda doktordan bilgi alınmalıdır.
Sert gıdalar, braketlerinizi kopartabilir ve diş etlerinize hasar verebilir. Braketlerin kopması aynı zamanda tedaviyi de aksatacak, sık sık yaşanması durumunda tedavinin sonlandırılmasına bile sebep olacaktır. Bu sebeple tedavi sırasında çok sert besinler tüketilmemeli, meyveler soyulup dilimlendikten sonra arka dişlerle yenmeli, çekirdekli meyvelerin çekirdekleri çıkartılmalıdır.
Ortodontik Sorunların Nedenleri
1. Ağızdan nefes alma:
Çocuklarda sık sık tekrar eden üst solunum yolu enfeksiyonları, burun tıkanıklıkları ve alerjiler gibi sorunlar sonucunda ağız solunumu alışkanlığının gelişmesi ortodontik bir sorundur. Normal şartlar altında solunum yapmak için burnumuzu kullanmaktayız. Çocukluktan itibaren devamlı olarak ağız solunumunun yapılması baş postürünün değişmesine ve iskeletsel gelişimin bozulmasına sebep olur. Uzun vadede üst çenede daralma, alt çenenin geride kalması vb gibi iskeletsel ve dişsel sorunlara yol açar. Bu sorunların engellenmesi için çocuklarımızı 4 yaşında KBB uzmanı bir doktora muayene ettirmeli ve varsa tedavileri yaptırılmalıdır.
2. Parmak emme:
Yeni doğmuş bir bebekte oldukça gelişmiş bir emme mekanizması vardır. Emme içgüdüsü tatmin edilmemiş bir bebek, bu ihtiyacını gidermek için bazı alışkanlıklar edinir. Anne sütü ile 9-18 ay beslenen çocuklarda çoğunlukla bu alışkanlık görülmez. Yapılan araştırmalar parmak emmenin yaşamın ilk birkaç haftasında açlığa bağlı olarak geliştiğini göstermiştir. Dişlerin sürmeye başladığı dönemde lokal iritasyonlardan doğan ağrı, parmak emme yoluyla giderilebileceğinden bu alışkanlığın dişlenmeye yardımcı olduğu düşünülebilir. Parmak emme yaşla azalır. Bu alışkanlığı devam ettiren çocukta, emilen parmağa ve sayısına göre etki alanında bulunan alt ve üst dişlerde yer değiştirmeler ve kapanış bozuklukları görülecektir.
3. Yalancı emzik:
Fizyolojik özellikleri olan bir emziğin 2 yaşına kadar emilmesi zararlı değildir. Hatta çocuğun parmak emme gibi kötü bir alışkanlık edinmesini önleme yönünden faydalıdır. Yalancı emzikler devamlı olarak kullanıldıkları zaman, etki alanları içindeki dokulara uzun süreli etki yapacağı için o bölgelerde düzensizlik ve çeşitli kapanış bozukluklarına sebep olmaktadır.
4. Yatış şekli: Yatma şekli, genellikle alt çenenin pozisyonunu belirler. Bu da bize alt çenenin ortalama günde 8 saat hangi konumda olduğu hakkında işaret verir. Örneğin yüz üstü yatan bir çocuk ile sırt üstü yatan bir çocukta alt çenenin konumu farklıdır.
5. Diş sıkma, tırnak yeme, kalem ısırma, dudak ısırma gibi kötü alışkanlıklar: Parmak emme, emzik ve biberon emme gibi alışkanlıklar dişlerde aralanmalara, çapraşıklıklara ve çenelerde düzensizliklere yol açabilirler. Biberon, en geç 3 yaşlarında bırakılmış olmalıdır. Bu yaşta oluşmuş olan ortodontik sorunlar, alışkanlıkların bırakılmasının ardından belli oranda düzelebilirler. Kendi kendine düzelmeyen sorunların tedavisi için, bir ortodonti uzmanının müdahalesi gerekli olabilir.
6. Dişeti problemlerine bağlı diş düzensizlikleri.
7. Süt dişlerinin erken kaybı: Süt dişleri, sadece geçici olarak çiğneme fonksiyonunu yerine getirmekle kalmazlar, aynı zamanda iskelet sisteminin büyümesinde bir taslak olarak görev görüp, daimi dişler için rehber de oluşturmaktadırlar. Bu anlamda süt dişlerini, sürmelerinden itibaren korumalı, fırçalamalı ve kendi doğal süreçlerinde dökülmelerine kadar ağızda tutmalıyız. Bu dişlerin erken kaybı sonucunda çene kemiklerinin gelişimi de olumsuz etkilendiği için, daimi dişlerin sürmeleri gecikebilir ve düzensizlikler oluşabilir. Süt dişleri vaktinden önce düştü ya da çürük vb sebeplerle çekilmek zorunda kalındıysa, bu dişlerin yerlerinin korunması amacıyla yer tutucular yapılmalıdır. Süt dişlerindeki çürükler, çoğu zaman dikkate alınmaz. Aileler, bu dişlerin geçici olduğunu ve çekilmelerinde herhangi bir sorun olmayacağını düşünürler. Oysa ki süt dişleri, gelişmekte olan kemik yapısı için bir taslak görevi görmekte, aynı zamanda ileride sürecek olan daimi dişler için yer tutucu görevi görürler. Bunun yanında, çocuğun beslenmesi, konuşması gibi esas görevlerini de yaparlar.
8. 20 yaş dişlerinin öndeki dişleri sıkıştırmasına bağlı düzensizlikler. Çene kavsi dar dişler büyük olduğunda yirmilik dişlerin sürebilmeleri için yeterli alan olmaz. Diş çıkmaya çalıştığında diğer dişleri sıkıştırır ve dişler birbiri üzerine binerler. Zamnında farkedilerek çekilen yirmilik dişlerde bu tip bir sorun görülmez.
9. Diş kaybına bağlı olarak meydana gelen düzensizlikler.
10. Hormonal düzensizlikler, sistemik hastalıklar.
11. Genetik faktörler: Özellikle iskeletsel bozukluğu olan bireylerde soy geçmişte benzer bir anomalinin olup olmadığı önemlidir. Kalıtımsal diş eksiklikleri, alt ve üst çenelerdeki deformasyonlar, çapraşıklık problemleri kalıtımsal olarak çocuğa geçebilmektedir.
12. Beslenme bozuklukları: Yeterli beslenemeyen çocuklarda, çene ve yüz yapısında hacimsel küçülme meydana gelecek ve normal hacimdeki dişler küçük çenelerde gerekli yeri bulamayacakları için çapraşıklıklar, dişlerde konum bozuklukları, hatta dişlerin gömük kalmaları gibi sorunlarla karşılaşılacaktır.
Ortodonti Tedavisinde Ağız Hijyeni Nasıl Sağlanmalıdır?
Diş Fırçalama
Yumuşak uçlu diş fırçası kullanılmalıdır. Yumuşak uçlar ara yüzeylere ve braket etrafına orta ve sert uçlardan daha rahat ulaşmakta ayrıca dişetlerini de rahatsız etmemektedir. Bazı markalar, özellikle ortodontik tedavi gören hastalar için diş fırçası üretmişleridir. Çift seviye olarak bilinen bu fırçalar kenarlarda daha uzun, ortalarda daha kısa kıllara sahiptir. Ayrıca dişleriniz üzerinde yer alan telleri zarar vermemek için orta sertlikte kullanım tavsiye edilir. Her yemek yenilmesinden sonra dişler fırçalanmalıdır. Dişler her sefer en az 2-3 dakika fırçalanmalıdır. Dişlerin ve diş tellerinin iç ve dış kısımlarını ve çiğneme alanlarını fırçalamak önemlidir.
Ortodontik teller varken diş ipi kullanmak mümkün gözükmese de, yapılmak zorunluluğu vardır. Diş telleri ilk takıldığında, diş ipi kullanım teknikleri diş hekiminiz tarafından gösterilebilir. Eğer doğru yaptığınızdan emin değilseniz diş hekiminize danışabilirsiniz.
Fluoridli Diş Macunları ve Ağız Suları
Marka önemli olmamakla fluoridli diş macunu kullanımı önerilmektedir. Daha fazla fluorid için marketlerde satılan ağız sularını kullanabilirsiniz. Bu gargaralar ortodontik tedavi sırasında dişleri güçlendirecek ve koruyacak kadar fluorid içerirler. Eğer gerekli görülürse düzenli ziyaretlerinizde dişhekiminiz de jel şeklinde fluorid tedavisi yapabilir.
Düzgün Beslenme
Diş teline zarar verebilecek besinlerden de uzak durmalısınız. Sert ve yapışkan yiyeceklerden uzak durun. Karamelli çikolatalar, lokum, sakız vs. besinler braketlere zarar verirler. Şekerli yiyecekler tüketilmesi azaltılmalı, yenilmesinden sonra dişler mutlaka fırçalanmalıdır. Asitli içeceklerin kullanımında pipet kullanılmalıdır. Diş tellerin devamlı kırılması tedavi süresini uzatıcı bir etkendir.
Ortodontik Tedavinin Riskleri
Tüm tıbbi tedavilerde olduğu gibi ortodontik tedavinin de bazı riskleri vardır.
* Çürük ve dişeti hastalıkları: Ağız bakımı iyi olmayan hastada diş çürüğü ve dişeti hastalıklarının görülmesi kaçınılmazdır.
* Diş tellerine bağlı olarak ağız dokularının yaralanması, herhangi bir parçanın yutulması gerçekleşebilir.
* Kök erimesi: Çok nadirde olsa tedavi sırasında meydana gelebilecek bir durumdur.
* Tedavi sırasında ve sonrasında büyüme: Tedavi sırasında gerçekleşen büyüme tedaviye olumlu katkıda bulunabileceği gibi istenmeyen yönde de olabilir.
* Tedavi süresi; hastanın büyümesine,tedavi boyunca sık sık kırılan tellere ve hastanın kooperasyon eksikliğine bağlı olarak uzayabilir.
Ortodontik Tedavi Sonrasında Nelere Dikkat Etmeli?
Ortodontik tedavi sırasında yapılan diş hareketleri, tedavi sonrasında geri dönmeye meyillidir. Dişlerin eski hallerine dönmek istemelerinin sebebi, diş eti fibrillerinin esnek olmasındandır. Ortodontik tedavi sonrasında düzgün hale gelen dişlerimizi korumak, tedavinin kendisi kadar önemlidir. Bu nedenle tedavi sonrası pekiştirme apareylerinin kullanılması önem taşımaktadır. Pekiştirme apareyleri düzgün bir şekilde kullanılmadığı takdirde nüks (geri dönüş) kaçınılmazdır. Ayrıca tedavi sonrası 20 yaş dişlerinin kontrolünün yapılması da dikkat edilmesi bir husustur, eğer varsa gömük olan 20 yaş dişleri mutlaka çektirilmelidir.
Ortodontik Tedavi Dişlerime Zarar Verir mi ?
Ortodontik tedavi sırasında hekiminizin size anlattığı kurallara uyduğunuz ve ağız bakımına gereken özeni gösterdiğiniz takdirde bir sorunla karşılaşma ihtimaliniz olmayacaktır.
Ortodontik tedavi (tel tedavisi) pahalı mıdır?
Ortodontik tedavi uzun süreli bir tedavidir. Ortodontik tedavilerin ücretleri; vakaların zorluğuna, tedavi süresine ve uygulanacak olan tedavi tekniklerine, seçilecek olan diş tellerine göre farklılıklar göstermektedir.