ORTODONTİ

Çenelerde, dişlerde görülen çapraşıklık aileleri çok huzursuz eder. Estetik ve fonksiyonel açıdan da mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Bu durum genetik kaynaklı olabildiği gibi çevresel faktörlere de bağlıdır. Örneğin erken süt dişi kaybı sonucu yeni gelen dişler rehberlerini kaybeder. Yanlış yerlerden sürer.

Parmak emme, yalancı emzik, kalem ısırma vs.gibi alışkanlıklar da yaptıkları dengesiz basınç ile dişlerin çapraşıklığına neden olur. Erken dönemde bırakılırsa sorun kendiliğinden geçer.

Kötü alışkanlıklar dişlere sürekli olarak alışkanlığın şekline göre bir kuvvet uygular. Dişerle de bu anormal kuvvet nedeniyle hareket eder. Yapılacak şey bu tarz alışkanlıkları ciddiye alıp, biran önce bırakmasını sağlamaktır. Bu etabı geçmezseniz yani çok geç diyorsanız, erken dönemde hemen bir ortodontist te gidip, gerekli tedavi ya da önerileri almalısınız.

Bu konuda çok merak edilen sorulardan biri de ortodontik tedavide zamanlamadır. Eğer sorun dişsel ise yani ağzınızı kapattığınızda, çenenizde, yüzünüzde, herhangi bir sorun yoksa hemen hemen her yaşta tedavi edilebilir. Sadece geç yaşlarda biraz daha fazla zaman alır. İdeal olanı ise ergenlik çağına kadar yapılmasıdır.

Bu konuda yapılan en büyük yanlışlardan biri de çocukta ki çapraşıklık sorununu korsan bir muayenehanede bir diş teknisyenine çözdürmeye çalışmaktır. Korsan hekimlerin ortodontik bilgileri de emin olun size yakındır. Hatta daha azdır. Çünkü bazıları sorunu diş çekerek çözmeye kalkar. Bu yapılacak en büyük yanlıştır. Bir diğer yanlış da dişlerde ki çapraşıklığı çok sayıda diş kesip kaplayarak çözmeye çalışmaktır. Korsanların sıklıkla uyguladığı bir yöntemdir.

Ortodontik tedavi maliyetli ve uzun zaman alan bir tedavidir. Ama sonuçlara değer.

Gerçek bir ortodontik tedavi alma şansını yakalamışsanız önerilerimize kulak verin.

1-) Tedavi öncesi ağız tam sağlıklı olmalı; çürük, diş eti hastalığı olamamalıdır. Ortodontist ile ilk randevuya gitmeden, bütün çürükler tedavi edilmelidir. Diş eti sorunu varsa çözülmeli ve maksimum ağız hijyeni sağlanmalıdır.

2-) Tedavi başladıktan sonra ortodontistin önerilerine harfiyen uyulmalıdır. Yapışkan gıdalar (örneğin mesirmacunu, lolilop )asitli içecekler (cola, fanta, çamaşır suyu vs.)içilmemeli yâda damlalıkla kullanılmalıdır.

3-) Dişler düzenli olarak fırçalanmalı, ağız hijyenine maksimum özen gösterilmelidir. Braketler teller yiyeceklerin dişler üzerine daha olay tutunup birikmesine sebep olur. Dolayısıyla mikrop plağı normalden daha fazla birikir. Fırçalamayı aksatmanız da çürüklere çift kişilik davetiye çıkartır.

4-) Randevular aksatılmamalıdır. Takılan tellerde kopma, çıkma gibi herhangi bir sorun olursa randevu tarihi beklenmeden hemen hekimle kontak kurulalıdır.

5-) Tedavi bitip dişler düzeldikten sonra pekiştirme tedavisi başlar. Pekiştirme tedavisine gereken önem verilmelidir yoksa her şey geri dönebilir. Ortodontik tedavi sırasında teller sayesinde dişleriniz hareket ettirilir. Yeni taşındıkları bölgeye tam alışmadan tedavi bitirilirse hemen eski yerlerine geri dönerler. Pekiştirme tedavisi dişlerin yeni konumlarına tam olarak adapte olmalarını sağlar. Çok önemli bir dönemdir. Dişler nasılsa düzeldi diye bu dönemi hafife almayın.

Ortodontik Bozuklukların Nedenleri

1. Kalıtımsal: Anne, baba veya akrabalardan herhangi birinin dişlerinde var olan çapraşıklık genlerle çocuğa aktarılabilir. Buna engel olmak mümkün değildir.
2. Beslenme Bozuklukları: Yeterli beslenemeyen kişilerde, çene ve yüz yapısında hacimsel küçülme meydana gelecek ve normal hacimdeki dişler küçük çenelerde gerekli yeri bulamayacakları için çapraşıklıklar, rotasyonlar ve gömüklük durumları oluşacaktır.
3. Ağızdan Nefes Alma: Hasta burundan nefes alamıyor ise, üst çenenin büyüme potansiyeli üzerinde negatif etki oluşabilir.
4. Parmak Emme: Yeni doğmuş bir bebekte oldukça gelişmiş bir emme mekanizması vardır. Parmak emme yaşla azalır. Parmak emme alışkanlığında erken dönemde hiç önlem alınmaz. Genel olarak parmak emme 3.5 yaşından sonra da devam ederse tedaviye başlanmalıdır. Bu alışkanlığı devam ettiren çocukta alt ve üst dişlerde yer değiştirmeler ve kapanış bozuklukları oluşacaktır. .
5.Kötü alışkanlıklar: Diş sıkma, tırnak yeme, kalem ısırma, dudak ısırma gibi kötü alışkanlıklar.
6. Süt dişlerinin erken kaybı.
7. 20 yaş dişlerinin öndeki dişleri sıkıştırmasına bağlı düzensizlikler.
8. Diş kaybına bağlı olarak meydana gelen düzensizlikler.
9. Hormonal düzensizlikler, sistemik hastalıklar ve genetik olarak yatkınlıklar.

Her yaş grubundaki kişiler ortodontik tedavi yaptırabilir. Özellikle çocukların 7 yaşından önce ortodontik açıdan muayene olması önerilmektedir. 7 yaşından sonra daimi dişler sürmeye başlar ve problem varsa ortaya çıkarılabilir. Bu tedavinin erken yaşlarda yapılması başarılı sonuçlar vermektedir.  
Ortodontlik tedavi 3 şekilde ayrılabilir

a.Sabit Apareyler: Dişin üzerine yapıştırılan ‘Braket’ denilen ancak hekim tarafından çıkarılan apareylerdir. Braketler temel olarak metal ve seramik (porselen) olmak üzere iki gruba ayrılırlar. İki braket türünün de kendine göre avantajları vardır. Ancak ortodontik tedavide genellikle paslanmaz çelik braketler kullanılır.

b.Hareketli Apareyler: Daha kısa süreli kullanabildiğimiz Akrilik damak kısmıyla ağızda tutunmayı sağlayan tellerden oluşan hasta tarafından takılıp çıkartılabilen apareylerdir. Genellikle tek veya bir gurup dişe hareket yaptırmak amacı ile kullanılır ve kapasiteleri sınırlıdır.

c.Fonksyonel Apareler: Alt ve üst çenenin birbirine göre bozulan ilişkilerini (iskeletsel problemler) düzeltmek amacıyla ergenlik dönemi öncesinde küçük yaşlarda çoğunlukla hastaların kendilerinin takıp çıkarabildiği özel apareylerdir.

Diş vakalarına göre ortodonti tedavisi süreçleri değişiklik göstermektedir.